مناظره ایرانی-سعودی درنشست شورای روابط خارجی اروپا

کنفرانس سالیانه شورای روابط خارجی اروپا در پاریس برگزار شد. دراین کنفرانس طی نشستی، تقابل عربستان و ایران و نقش منطقه ای ایران مورد بررسی قرار گرفت. دراین مناظره عبدالعزیز العویش دیپلمات برجسته سعودی و معاون سیاسی شورای همکاریهای خلیج فارس، بسما کودمانی از رهبران اپوزیسیون دولت سوریه،جاستین ویسه مدیر سیاستگذاری وزارت خارجه فرانسه و سید حسین موسویان دیپلمات پیشین ایران شرکت داشتند.

اظهارات عبدالعزیز العویش:
ما نیازمند اعاده نظم و مقررات بین الملل درمنطقه هستیم که چالش اول خاورمیانه است. برای مثال رژیم اسد از سلاح شیمیایی بارها استفاده کرده و برخی کشورها مثل ایران حمایت کردند. ایران حتی یک کلمه علیه این جنایت نگفت و روسیه هم قطعنامه شورای امنیت را وتو کرد. این یک مثال بارز از نقض مقررات بین الملل است.
مثال دوم گروه های نظامی متحد ایران درمنطقه هستند که مرتب مقررات جهانی را نقض میکنند. حوثی ها در یمن بیش از صد موشک بالستیک و هزاران موشک با برد کوتاه به عربستان زده اند. ایران همچنین از گروههای تروریستی مثل حزب الله حمایت میکند که شبکه ترور درتمام جهان تشکیل داده است.
اصولا ایران معتقد است که سیستم نظم جهانی فاسد است و لذا با آن مقابله میکند. درحالیکه داعش بخاطر مقررات جهانی ازجمله قطعنامه های سازمان ملل و ائتلاف جهانی علیه ترور، شکست خورد. معاهده هلسینکی یک نمونه دیگر موفق بود که بعد از پانزده سال شوروی سابق را فروپاشاند.
ما در دهه های گذشته مکرر ایران رادعوت به همکاری کردیم اما موفق نشدیم چون ایران مقررات جهانی را بعنوان معیار و ملاک قبول ندارند و دنبال شکل دادن مقررات خودش است. آخرین تلاش ما مکاتبه ای بود که در سال 2016 شورای همکاری های خلیج فارس از طریق امیرکویت با دکتر روحانی انجام داد که طی آن ما پیشنهاد کردیم که روابط را بر اساس سه اصل بهبود بخشیم:

 1-تعهد به منشور سازمان ملل و اصول آن همچون احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی،

2-پرهیز از دامن زدن به اختلافات قومی،

3-احترام به سیستم های سیاسی وعدم مداخله در امور داخلی یکدیگر.

اما تاکنون ایران جواب ما را نداده است درحالیکه این اصول مسیر آسان و سازنده و مقبول بین المللی است.
ما به ایران پیشنهاد کردیم که درمورد این سه اصل بطور مشترک بیانیه بدهیم و روابط را بهبود بخشیم که هنوز منتظر پاسخ ایران هستیم. من معتقدم ایران میخواهد روابط را بهبود دهداما مسیر غلط انتخاب کرده است.
توافق هسته ای هم یک مثال دیگر است که ما را از مسایل واقعی و مهم منطقه منحرف کرد.ما باید یک معامله جامع داشته باشیم که دربرگیرنده همه مشکلات واقعی منطقه باشد نه فقط هسته ای.

اظهارات موسویان:
   سه اصلی که اقای عبدالعزیر العویش درمورد اساس روابط جدید ایران و شورای همکاریهای خلیج فارس مطرح کرد، بسیار خوب است و اگر اروپایی ها میخواهند نقشی برای توافق بر اساس این سه اصل ایفاء کنند، مطمئن باشند که ایران مثبت برخورد خواهد کرد.
اما ظاهرا اقای عبدالعزیز العویش خبر ندارد که یکسال قبل کویت و عمان این سه محور را به نمایندگی از شورای همکاری با ایران مطرح کردند، امیرکویت نامه رسمی نوشت و رئیس جمهور ایران هم رسما و کتبا موافقت کرد. اما به محض وصول موافقت ایران، این عربستان بود که مانع شروع مذاکرات بهبود روابط براساس این سه اصل شد.
اما نکته دوم اقای عبدالعزیز العویش در مورد رعایت نرمها و مقررات بین الملل، نیز درست است اما ایشان باید بدانند که:
اولا د رمورد موضوع هسته ای،قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و مصوبه آژانس بین المللی انرژی اتمی ملاک مقررات بین الملل است. هردونهاد نیزبرجام را تصویب کرده و ایران هم بطور کامل به تعهداتش عمل کرده است. اما این سعودی است که از ابتدا ازهیچ اقدامی برای نابودی برجام خودداری نکرده است. این است شیوه عملی عربستان در رعایت مقررات بین الملل!
ثانیا: این اتحادیه اروپا بود که موضوع هسته ای را برای گفتگو با ایران انتخاب کرد. دردوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد هم این ایران بود که پیشنهاد گفتگوهای جامع شامل همه مسائل منطقه را داد و این آمریکا و اروپا بودند که پیشنهاد ایران را رد کردند و گفتند ما فقط درموضوع هسته ای صحبت میکنیم.
سوم: دیدگاه ایران درمورد تهدیدات امنیتی ناشی از واقعیات زیر است که درعمل با آن دست و پنجه نرم کرده است:

اول: سیاست مستمر آمریکا برای تغییر رژیم در ایران. اکنون هم که اقای ترامپ این مسیر را تشدید نموده و عربستان هم حمایت میکند.
دوم: تجاوز یک کشور عربی به خاک ایران. صدام به خاک ایران تجاوز کرد و آمریکا و عربستان و شورای
همکاریها هم از تجاوز صدام حمایت کردند، دهها میلیارد دلار به متجاوز کمک کردند و حدود یک میلیون ایرانی را کشته و زخمی کردند. این هم نمونه دیگرشیوه عربستان در احترام به مقررات بین الملل است!
سوم: نکته دیگر آقای عبدالعزیز العویش درمورد استفاده از سلاح های شیمیایی بود. دراین مورد شاید فراموش کرده اند که اول بار در منطقه این صدام بود که سلاح شیمیایی علیه ایران بکار برد، حدود صدهزار نفر را شهید و مجروح کرد، عربستان و شورای همکاری و آمریکا و اروپا و همه قدرتها حمایت کردند. واقعیت این است که هیچ ملتی درتاریخ معاصر به اندازه ایرانی ها قربانی سلاح شیمیایی نبوده است. درسوریه چند ده نفر براثر سلاح شیمیایی کشته شدند که آن هم مایه تاسف ومحکوم است اما در ایران دهها هزارنفر قربانی شدند. شما در سی سال گذشته یک کلمه از سعودیها نشنیده اید که بکارگیری سلاح شیمیایی علیه ایران را محکوم کرده باشند. این هم نمونه دیگری از شیوه احترام عربستان به مقررات بین الملل در مورد بکار گیری سلاح شیمیایی است.
چهارم: موضوع موشک است که امروز همه در باره آن صحبت میکنند. هزاران موشک دردوران جنگ تحمیلی توسط صدام به ایران پرتاب شد و هزاران نقر قربانی شدند. اقای عبدالعزیزالعویش پرتاب یکصد موشک یمنی ها به عربستان رامطرح کرد. این موشک های ایران نبود و موشک های یمنی بود. اما صدام با حمایت عربستان بیش از 1800 موشک به خاک ایران پرتاب کرد.
پنجم: جمهوری اسلامی ایران در طول حیات خود با جنگ نظامی، جنگ اقتصادی، جنگ سیاسی، جنگ اطلاعاتی و جنگ سایبری به رهبری آمریکا مواجه بوده است. آقای عبدالعزیزالعویش گفت که ایران هیچوقت آماده همکاری نبوده است. بگذارید باهم صادق باشیم. اینجا نیامده ایم که دیگران را فریب دهیم. درطول هشت سال جنگ، عربستان از تجاوز صدام به خاک ایران حمایت کرد.  صدها سند وزارت خارجه آمریکا منتشره توسط ویکی لیکس هم سند گواه این واقعیت است که دردوران ریاست جمهوری بوش، عربستان و امارات به آمریکا برای حمله نظامی به ایران فشار میاوردند. دردوران اوباما هم که آقای جان کری رسما اعلام کرد که درهرجلسه ای ،عربستان و امارات و مصر از دولت اوباما خواستار حمله نظامی آمریکا به ایران بوده اند.حالا هم که عربستان با اسراییل و آمریکا و امارات برای تسریع در ساقط کردن حکومت ایران متحد شده است. درشرایط فعلی نتانیاهو نفوذ بی سابقه ای در کاخ سفید دارد، جان بولتون مشاورامنیت ملی و پمپو وزیر خارجه هم تندترین چهره های ضد ایرانی هستند که دنبال تغییر رژیم هستند. این ها همه نقضنرمها و مقررات بین الملل است.
ششم: ما با تروریسم خطرناکی روبرو هستیم. اقای عبدالعزیزالعویش به حزب الله لبنان اشاره کرد. انتخابات اخیر لبنان نشان داد که حزب الله منتخب ملت لبنان است  بنابراین از نظر نرمهای بین المللی مقبولیت و مشروعیت قانونی دارد.  لذا عربستان باید به رای مردم لبنان احترام گذاشته و حزب الله را که منتخب مردم لبنان است و درپارلمان نماینده دارد را محترم شمرده و تروریست نخواند. اما همه میدانند که تهدید اصلی تروریسم داعش است و همه میدانند که چه کشورهای حامی داعش القاعده هستند و ایران هم با داعش مبارزه کرده است.

 بسمان کودمانی یکی از رهبران اپوزیسیون سوریه:
 ایران در همکاری با بشار اسد درحال ریشه کنی ملت سوریه و نابودی قومیت ها است اما روسیه در این کار مشارکت ندارد. تا زمانی که ایران درسوریه باشد، گروههای جهادی هم در سوریه خواهند ماند و تنها راه خروج نیروهای ایران از سوریه است. نیروهای دمکراتیک سوریه خواستار گفتگو با ایران بود و ایران ردکرد.

مدیر وزارت خارجه فرانسه:
موضوع ایران و عربستان دعوای شیعه و سنی نیست بلکه تقابل ملی گرایی ایران و وعربستان است. من با اقای موسویان موافقم که صدام با حمایت بسیاری از کشورها از جمله ما به ایران حمله کرد اما مداخله ایران درمنطقه موجب بی ثباتی بیشتر منطقه میشود. اروپا هم با مشکل ترامپ مواجه است و هم مشکل ایران وما نمیتوانیم همزمان با هردو مقابله کنیم. ما معتقدیم که باید برجام را حفظ کرد و همزمان هم با رفتارهای منطقه ای ایران مقابله کرد.اسرائیل دونگرانی دارد: یکی استمرار حکومت یک اسد قدرتمند و  بعد هم حضورنظامی کشورهای خارجی درمرزهایش. بدین خاطر حملات خود به سوریه را افزایش داده و لذا خطر افزایش جنگ بین ایران و اسرائیل افزایش یافته است. ازطرف دیگرهم تقابل بین ایران و عربستان است. اروپا  استراتژی "بیشتر برای بیشتر" با ایران رادنبال میکند. اگر ایران آماده باشد برای رفع نگرانیهای ما بیشترهمکاری کند ما هم امتیازات بیشتری خواهیم داد.

سئوالات حضاراز موسویان:
فردی از حضار درکنفرانس سئوال کرد که ایران تحت چه شرایطی نیروهای خود را از سوریه خارج میکند؟ موسویان پاسخ داد که ایران هیچ شرطی برای خروج از سوریه ندارد. ایران پایگاه نظامی در سوریه ندارد. هرلحظه دولت سوریه بخواهد، نیروهای
ایران سوریه راترک خواهند کرد.
فرد دیگری از بین جمعیت حاضر درکنفرانس گفت: من قبلا معاون شورای امنیت اسراییل بودم و اکنون یک شهروند عادی هستم و کارمند دولت هم نیستم. مواردیکه ایران احساس تهدید میکند ، درست و قابل درک است و من قبول دارم. اما اسرائیل هم با همین نوع تهدیدات مواجه است ولذا احساس تهدید میکند. من در زمان ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد در شورای امنیت ملی اسرائیل بودم وتایید میکنم که ایران در آن مقطع پیشنهاد گفتگوهای جامع راداد که علاوه بر آمریکا و اروپا، اسراییل هم آن رد کرد. اما نهایتا چگونه میتوان به تقابل ایران و اسرائیل خاتمه داد؟
موسویان: نتانیاهو مرتب ایران را تهدید به نابودی و حمله نظامی میکند. به نظر من راه حل رعایت منشور سازمان ملل است.

لینک مناظره به زبان انگلیسی:
https://www.mixcloud.com/ECFR/ecfr18-panel-saudi-arabia-and-iran-as-the-new-decisive-frontline-in-the-middle-east/

 تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل