Developed in conjunction with Joomla extensions.

دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران

دکتر محمد رضا دهشیری

ششمین نشست علمی گروه مطالعات روابط بین الملل

دیپلماسی عمومی جمهوري اسلامي ايران دارای چهار بعد است:
➖بعد اول ديپلماسي رسانه اي است که به فضاسازي و تصويرسازي در زمینه سیاست خارجی با بهره گيري از رسانه هاي جمعي و يا مجازي اهتمام مي ورزد. صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و نيز رسانه هاي مكتوب و مجازي در اين زمينه ايفاي نقش مي كنند.
بايد اذعان داشت كه با توجه به تحول در مخاطبان، كارگزاران و ابزارهاي ديپلماسي عمومي، جمهوري اسلامي ايران در ديپلماسي عمومي نوين خود تلاش دارد از ابزارهاي مدرن رسانه اي اعم از اجتماعي و مجازي و فناوريهاي نوين ارتباطي بهره گيرد. توسعه کارکرد رسانه های گروهی و توسعه و پیشرفت ارتباطات و اطلاعات در جامعه معرفتي و دانش بنيان كنوني ایجاد کننده یک فرهنگ نوین در دیپلماسی عمومي است که بر اساس شفافیت، باز بودن و تبيين ديدگاهها در حوزه همگانی و با اهتمام به خلاقيت، اقناع، تصویر سازی و انعطاف استوار است.
ارائه تصویری دلپذیر از نظام و ارزشهای انقلاب اسلامي بويژه الگوي مردم سالاري ديني و نظام بين الملل چند مركزي، چند وجهي و چند ضلعي برای مخاطبان یکی از ارکان های دیپلماسی عمومی كشورمان به شمار می رود. از آنجا که نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر آموزهای دینی و اسلامی است در جهت ارائه تصویری مطلوب از نظام در خارج، و نيز معرفی اسلام ناب و عقلاني در محيط جديد رسانه اي تلاش مي كند.
➖دومین جنبه دیپلماسی عمومي ديپلماسي فرهنگي است كه به منظور پیشبرد مناسبات فرهنگي با مردم ساير كشورها طرح ریزی می شود. در اين زمينه، ديپلماسي عمومي جمهوري اسلامي ايران داراي رويكردي تمدني با ويژگي چند بعدي و چند وجهي است  كه از قابليت تاثيرگذاري در حوزه فرهنگي نوروز موسوم به ايران فرهنگي برخوردار است. در اين رهگذر، شايسته است ترویج و توسعه زبان فارسی از دو منظر اشاعه فرهنگي و تمدنی و به مثابه ابزار و زبان انتقال پیام انقلاب اسلامی به جهان پيراموني مورد اهتمام قرار گيرد.
يكي از اختصاصات ديپلماسي عمومي جمهوري اسلامي ايران در حوزه فرهنگي آن است كه مواردي از قبيل صدور انقلاب و بيداري اسلامي در زمره ديپلماسي عمومي كشورمان به شمار مي آيد. صدور انقلاب مستند به اصل ديني دعوت به معناي دعوت بشر به تعالیم و ارزشهای وحیانی است.
حضرت امام (ره) با مطرح کردن ایده صدور انقلاب و نهضت مستضعفین علیه مستکبرین، رسالت جهانی انقلاب اسلامی را به گوش جهانيان رسانيد و در نامه خود به گورباچف اين اصل را در عمل به مرحله اجرا گذاشت.
بنیانگذار جمهوري اسلامی جهت گیری سیاست خارجی کشور را – علاوه بر جنبه های سنتی و رسمی - به سوی تماس و ارتباط با توده های  مردم سوق دادند و بعد جدیدی را به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با هدف صدور معنوی آرمانهای انقلاب به دیگر کشورها و رهایی مستضعفین جهان  از قید ظلم و برقراری عدالت جهانی، اضافه نمودند.
حضرت  امام (ره) بر این باور بودند که صدور انقلاب به این است که اخلاق انساني و آداب  و اعمال اسلامی در ملتهاي هدف به گونه اي باشد که اخلاق اسلامي در آن جوامع رشد كند.بنابراين، انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن به دلیل برخورداری از بنیان ها و پيام هاي فکری و فرهنگی قوی و با عنايت به اينكه قدرت نرم آن بر توام ساختن دیپلماسی با اخلاق استواراست الگويي جديد از ديپلماسي عمومي را عرضه نموده است.
➖سومین بعد دیپلماسی عمومی،ديپلماسي مبادله است كه بر اساس آن دولتمردان به گسترش مناسبات مردم به مردم موسوم به ديپلماسي شهروندي و نيز تبادلات فرهنگی و دانشگاهی و روابط پایدار با نخبگان دانشگاهي موسوم به ديپلماسي مسير دو اهتمام مي ورزند.
بنابراين اقداماتي  از قبیل اعزام دانشجو به خارج، پذیرش بورس های تحصیلی، در حوزه ديپلماسي اموزشي و بين المللي سازي اموزش عالي كشور، خبرنگاران اعزامی، فرآیند ارتباطات میان فرهنگی، برگزاری انواع جشنواره های هنری، همایش ها و سمینارهای فرهنگی و حتی ایجاد سایت های اینترنتی در حوزه دیپلماسی عمومی قرار دارند
در واقع، مهمترین گروه هدف در دیپلماسی عمومی، نخبگان کشورهای دیگر هستند، چرا که با تاثیرگذاري بر آنها می توان امیدوار بود که آنها خود به اشاعه گران و ترویج کنندگان مقاصد کشورمان تبدیل شوند. بنابراين، در دیپلماسی عمومی مخاطبان فرهیخته بیشتر با برنامه های مبادله های علمی دانشگاه و فرهنگی هنری مورد توجه قرار می گیرند.
مبادله های آموزشی و پذیرش و پذیرایی از نخبگان کشورهای دیگر از دیرباز در شمار سرمایه گذاری های پر سود سیاست خارجی قرار داشته است. علاوه بر اين، شايسته است سرمايه گذاري در باره گردشگران به منظور تغيير ذهنيت آنان در باره جمهوري اسلامي  ايران به سوي تصويري ايجابي، در عرصه سياستگذاري ديپلماسي عمومي كشورمان مورد عنايت قرار گيرد.
➖چهارمين بعد ديپلماسي عمومي جمهوري اسلامي ايران  ديپلماسي عمومي نظامي است. با توجه به همپيوندي سياست خارجي و سياست امنيتي كشورمان براي مديريت بحرانهاي منطقه اي بويژه بحرانهاي سوريه و عراق و كمك هاي مستشاري نظامي كشورمان در اين دو كشور براي مقابله با داعش شايسته است از نيروهاي مستقر در اين دو كشور براي تصويرسازي ايجابي بهره برداري شود. در واقع، دیپلماسی عمومی نظامی به آن دسته از فعالیت‌هایی اطلاق مي شود كه از سوي نيروهاي نظامي و شبه نظامي يك كشور هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم براي تاثيرگذاري بر نگرش‌هاي مخاطبان عام و نظامی صورت مي گيرد تا از این طریق از اهداف سیاست خارجی كشور حمایت و حراست شود.
نظر به اينكه در اقدامات درازمدت علیه شبکه‌های تروریستی و افراطي در منطقه نيروهاي مستشاري بويژه مدافعان حرم به طور مستمر نقشی موثر را ایفا می‌کنند، تلاش‌های متمرکز برای درک و جذب مخاطبان عام و خاص به منظور ایجاد، تقویت، یا حفظ شرایط مورد نظر برای پیشبرد سیاست‌ها، و اهداف كشور و تداوم تصوير سازي ايجابي در فرايندي تعاملي با مردم و نخبگان از اهميت بسزايي برخوردار است.

اقداماتی که از رهگذر ان می‌توان به اجرای بهتر دیپلماسی عمومی نظامي مبادرت كرد مواردي از قبيل تفکیک اهداف استرتاژیک و تاکتیکی، درک و شناخت مخاطب هدف، آموزش مستشاران نظامي در جهت اشناسازي آنان با سازوكارهاي ديپلماسي عمومي، برنامه ريزي براي ارائه پیام مناسب به مخاطبان، بهره گيري از منابع مناسب براي اطلاع رساني، اندازه‌گیری اثر و نه صرفا خروجی از سوي نهادهاي ارزشيابي، و سرانجام ایجاد و حفظ روابط دوستانه و برادرانه با مردم كشورهاي هدف را در بر مي گيرد.

افزون بر اين، شايسته است اقدامات مدافعان حرم نه صرفا براي دفاع از مسلمانان اعم از شيعه و سني بلكه به عنوان دفاع از مسيحيان، دروزي ها، ايزدي ها، اسماعيليان و نيز انواع قوميتها اعم از عربها، كردها، ارامنه و ترك ها تبيين گردد.
در پايان شايسته است به نهادهاي ديپلماسي عمومي جمهوري اسلامي ايران نيز اشاره مختصري بشود كه از آن جمله مي توان به مركز ديپلماسي عمومي و رسانه اي وزارت امور خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی،، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ، سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کمیته امداد امام خمینی (ره)، معاونت بين الملل حوزه هاي علميه، و جامعه المصطفی العالمیه اشاره داشت.
به نظر مي رسد به دليل تكثر كارگزاران ديپلماسي عمومي و عدم تفكيك نقش ها نوعي ناهماهنگي نسبي در ديپلماسي عمومي كشورمان وجود دارد.  لذا به منظور تبديل كثرت به وحدت در زمينه هماهنگ سازي كاركردي مراكز تصميم گيري در حوزه ديپلماسي عمومي جمهوري اسلامي ايران، پيشنهاد مي شود نسبت به تشكيل "شوراي عالي ديپلماسي عمومي" زير نظر رئيس جمهور و با حضور نهادهاي ذيربط به منظور سياستگذاري كلان و هماهنگ سازي عملكردي اقدام بايسته صورت گيرد.

 

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

یادداشت

رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل
مجید نوری  عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل 
مجید نوری عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل
دکتر محمد منصورنژاد عضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران

گفتگو

دکتر امیر هوشنگ میرکوشش در گفت‌وگو با ایلنا
دکتر امیر هوشنگ میرکوشش مدیر مسئول مجله ایرانی روابط بین الملل در گفت‌وگو با ...

مفاهیم و نظریه ها

دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل

مطالب پربازدید

دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
متن سخنرانی دکتر امیر هوشنگ میرکوشش به مناسبت 18 می روز جهانی موزه و میراث ...
دکترامیرهوشنگ میرکوشش

تبلیغات

فراخوان مقاله

تمامی حقوق برای مجله ایرانی روابط بین الملل محفوظ است ©2024 iirjournal.ir. All Rights Reserved

Please publish modules in offcanvas position.