Developed in conjunction with Joomla extensions.

دادگاه بین المللی سوئد، مفاهیم عدالت انتقالی و عدالت ترمیمی و پیوند مفاهیم عدالت و صلح

بنیامین صادقی  پژوهشگر صلح و مناسبات بین المللی

آیه ها و روایت های متعددی از لزوم پیوند عدالت و صلح در دست موجود است و از جمله امام صادق اشاره می کنند: "هر آینه اصلاح نمودن میان دو نفر را از صدقه دادن دو دینار، بیشتر دوست می دارم."(وسایل الشیعه، ج 18،ص439)  و یا در جای دیگری باز امام صادق اشاره می نمایند که: "صدقه ای که خداوند متعال دوست می دارد سازش و صلح دادن میان مردم است، (در) زمانی که (عدم صلح و سازش آنان) موجب فساد و تباهی می شود و نزدیک نمودن میان آنها، زمانی که از یکدیگر (به واسطه کدورت و...) فاصله گرفته‌اند."(الکافی، ج2، ص209)

اصطلاح عدالت انتقالی، عدالت و صلح را با هم پیوند می‌دهد و تلاش می نماید که افراد، احزاب و کشورهای پسامنازعه بتوانند با میراث باقی مانده از منازعات کنار آمده و یک صلح و تفاهم پایدار را تجربه کنند، چرا که در طول منازعه روان زخم های عمیق و خسارات سنگین و آسیب های شدید انسانی و مادی، بین طرفین منازعه به وجود آمده است که نمی‌توان از کنار آنها به آسانی و با بی خیالی گذشت و همچنان هم به ثبات و صلح پایدار امیدوار بود و این موضوعی است که در خصوص اختلاف نظرهای ایران و نهاد مجاهدین بر سر پرونده حمید نوری در استکهلم سوئد به اتهام نسل کشی و کشتار دسته جمعی به عنوان یک دادگاه و پرونده بین المللی در جریان است و هم ایران و هم مجاهدین مستندات، شواهد و مکتوبات متعددی در دست دارند که توسط یکدیگر متحمل آسیب های شدید انسانی و روانی و خسارات متعدد شده‌اند و از سویی دیگر برخوردهای شدید و انتقام جویانه تر، آتش جنگ و مخاصمه را دوباره شعله ورتر ساخته و می تواند نتایج تلخ و شوم تری را به بار آورد، اما طبق نظام عدالت ترمیمی چگونه می توان روان زخم ها را التیام داد و خسارت‌های منطقی و مشروع طرفین منازعه تامین گردد و هم نظام دموکراتیک و مردم سالار پا بگیرد و صلح و امنیت نیز شکل بگیرد؟ و لذا عدالت انتقالی، عدالت جزایی و کیفری صرف طرفین منازعه نیست، بلکه به دنبال راه حلی می‌گردد که به شکل معجزه آسا و افتخار آمیز و نیز ابتکارآمیزی، مصالح و مصلحت ملی را بر عدالت کیفری به گونه‌ای با هم پیوند و اشتراک دهد و در واقع عدالت انتقالی به ساز و کارهای قضایی و غیر قضایی کوتاه مدت و میان مدتی اشاره می کند که با مطالعه و بررسی خشونت در "جوامع در حال گذار" به سمت توسعه و دموکراسی رخ می‌دهد و به طور عمده اهداف عمده عدالت انتقالی، التیام روان زخم ها و برگرداندن منزلت اجتماعی قربانیان خشونت از سوی دو طرف منازعه و بهبود وضعیت افراد آسیب‌دیده از سوی دو طرف مخاصمه و ایجاد مصالحه و تفاهم بین طرفین درگیر به هدف جلوگیری از نقض مستمر و سیستماتیک حقوق بشر و جلوگیری از خشونت و جنگ و نهادینه سازی فرهنگ حقوق بشری و تحکیم زیرساخت‌های فرهنگ پویای حقوق بشری و برساختن نظم نوین و ایجاد جامعه ی دادگستر سالم و باثبات و پویا است و همچنین عدالت ترمیمی، بخش مهمی از عدالت انتقالی است که می‌تواند در راستای تحقق دموکراسی و بنا کردن یک نظام با ثبات به کمک و همکاری عمومی، خسارت های وارده را به طرفین منازعه جبران نموده و آسیب های به وجود آمده را جبران کرده و مشکل ها و نواقص جاری را مرتفع نماید و راه را به سوی آینده‌ای بهتر هموار سازد و در واقع عدالت ترمیمی بیشتر به قربانیان، زیان ها و آسیب های طرفین منازعه توجه نموده، اما عدالت انتقالی در ضمن توجه به آن موارد، صلح پایدار و مستمر و تشکیل آینده ی مسالمت آمیز و همزیستی جویانه را نیز مورد توجه دارد و از اهداف عمده عدالت ترمیمی، می‌توان به تلاش برای از بین بردن ریشه های منازعات، مرهم گذاری در زخم های قربانیان هر دو طرف منازعه، عذرخواهی و پرداخت غرامت مادی و معنوی و جلوگیری از تکرار موارد مشابه در آینده و نیز تعهد سپاری به مردم و افکار عمومی و ارتقای روحیه ی هم زیستی مسالمت آمیزجویانه و دیگرپذیرانه است.

 منبع: درسنامه آموزش مطالعات صلح و حل منازعه، مرکز صلح کابل، ۱۳۹۴

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

یادداشت

رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل
مجید نوری  عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل 
مجید نوری عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل
دکتر محمد منصورنژاد عضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران

گفتگو

دکتر امیر هوشنگ میرکوشش در گفت‌وگو با ایلنا
دکتر امیر هوشنگ میرکوشش مدیر مسئول مجله ایرانی روابط بین الملل در گفت‌وگو با ...

مفاهیم و نظریه ها

دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل

مطالب پربازدید

دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
دکتر امیر هوشنگ میرکوشش
متن سخنرانی دکتر امیر هوشنگ میرکوشش به مناسبت 18 می روز جهانی موزه و میراث ...
دکترامیرهوشنگ میرکوشش

تبلیغات

فراخوان مقاله

تمامی حقوق برای مجله ایرانی روابط بین الملل محفوظ است ©2024 iirjournal.ir. All Rights Reserved

Please publish modules in offcanvas position.