تهیه گزارش: مجید نوری
مقدمه :
کمیته روابط بین‌الملل انجمن علمی مطالعات صلح ایران با مشارکت موسسه پژوهشی فرهنگ دیپلماسی و گفتگو دومین نشست از سلسله نشست‌های دیپلماسی صلح را در مورخ 23/5/1401 رأس ساعت 16 به صورت غیرحضوری با حضور اساتید و دانشجویان روابط بین‌الملل و علاقه‌مندان برگزار نمود.
در این نشست دکتر سید وحید کریمی دیپلمات سابق در لندن و نیویورک و تحلیل گر مسائل اروپا و آمریکا، با موضوع واکاوی نقش نهادهای تصمیم‌گیرنده در دیپلماسی صلح؛ دکتر غلامرضا کریمی عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی و مدیر موسسه پژوهشی فرهنگ دیپلماسی و گفتگو، با موضوع دیپلماسی صلح و خطاهای سیاست‌گذاری و واکاوی نقش نهادهای تصمیم‌گیرنده در دیپلماسی صلح به عنوان سخنرانان این نشست و دکتر امير هوشنگ ميرکوشش عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی و دبیر علمی کمیته روابط بین‌الملل انجمن علمی مطالعات صلح ایران حضور داشتند.
دومین نشست دیپلماسی صلح
دومین نشست دیپلماسی صلح به صورت غیرحضوری در تاریخ 23 مرداد رأس ساعت 16 با سخنرانی دکتر امیر هوشنگ میرکوشش به عنوان مدیر نشست آغاز شد که پس از وی دکتر سید وحید کریمی سخنرانی خود را با موضوع واکاوی نقش نهادهای تصمیم‌گیرنده در دیپلماسی صلح آغاز و از همان نظرات و دیدگاه‌های خود را در ارتباط با دیپلماسی صلح بیان و ابزار داشت که در حال حاضر در زمینه دیپلماسی چندین نظریه به قرار زیر مطرح است:
- ما در دوران گذر هستیم به همین دلیل باید اجازه دهیم تاباجنگ جایگاه هر کشور تعریف شود
- دیپلماسیصلح
- هنرنخبگان که باعثکاهش تنش،پیشگیری از جنگ و تأمین آرامش و امنیت می‌شود
- غربآسیاخسته است چرا بیش از ربع قرن است که درگیر است
- عدم فعالیت کشورهای فرا منطقه‌ای در راستای آرمش و امنیت کشورها
اقدامات ابتکاری جدید دیپلماسی صلح
از جمله اقدامات ابتکاری که دکتر سید وحید کریمی بیان نمود می‌توان به حذف ویزا که از قبل در برخی کشورها صورت گرفته، توریسم درمانی، توریسم زیارتی، تبادل هیات ها، رایزن‌های فرهنگی اقتصادی و ... اشاره نمود که این گونه اقدامات انجام شده ولی موثر واقع نشده به همین دلیل می‌توان از اقدامات ابتکاری جدیدی به قرار زیر در بهبود و گسترش دیپلماسی صلح استفاده نمود که عبارت‌اند از:
- استفاده از کادر مجرب در سفارت خانه‌ها
- استفاده از ظرفیت دیپلماسی فرهنگی همچون برگزاری جشن‌ها، برگزاری کنسرت‌های مشروع خوانندگان پر طرفدار، اعیاد مذهبی، اربعین، توزیع نوارهای موسیقی مشروع، پخش فیلم،تئاتر و ...
- برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه خبرنگاران
- برای گسترش دیپلماسی صلح باید به دنبال یک مخرج مشترک با مردم، اجتماع سیاسیون، خبرنگاران و ... باشیم، برای این منظور باید یکایک مخرج مشترک کشورها و همسایگان را پیدا و بر روی آن کار کنیم
- بازارچه‌ها و غذا می‌تواند بخشی از دیپلماسی باشد
- فعال نمودن بخش خصوصی
- اعزام سفیر و استفاده از دیپلمات‌های خانم و همچنین ارتباط همسران مقامات و دیپلمات‌ها با هم
- تبادل نخبگان، اساتید و دانشجویان
- همسان‌سازی صنعتی و اتمی با همسایگان
- دوست شدن قبل از مذاکرات
- دیدار از آثار تاریخی و مهمانی دادن قبل از جلسات رسمی
- ورزش، نگارخانه، نمایشگاه، تجربه حوزه علمیه در لندن و نیجریه
- تخصیص بودجه برای دیپلماسی که بسیار مهم است
- اقدامات نیابتی از طریق گروه‌ها و کشورهای دیگر
- حل مشکلات مرزی و همچنین حذف مرزها در دستور کار قرار بگیرد همچون حذف ویزا با عراق افغانستان و ترکیه
- دیدار مقامات در شهرهای مرزی
- مطالعه و یافتن قلق همسایگان توسط نخبگان، خبرنگاران و .... که بسیار مهم است
- و ...
تجربیات دیپلماتیک دکتر سید وحید کریمی
پس از بیان نظریات و ابتکارات جدید دکتر کریمی به بیان تجربیات دیپلماتیک خود پرداخت که ما در این بخش به صورت تیتر وار به آن اشاره می‌کنیم:
توریسم ایرلند با توجه به مرام آن و خواست دیگر کشورها تبلیغ ایرلند می‌شود
سفیر روسیه احمقانه‌ترین اظهارات را در رابطه با موانع توریسم برای روس‌ها در ایران را داشت
در نامیبیا اماکن توریستی با میل کشورهای بازدیدکننده آراسته می‌شود کویر،حیات وحش و ...
برگزاری عید نوروز در نیویورک بسیار عالی است و بیش از بیست کشور اصلی و بسیاری از کشورها شرکت می‌کنند. ما باید عید نوروز را منتهی به نیویورک نکنیم
باید به دنبال مخرج مشرک حتی با طالبان باشیم
برگزاری نشست هیات دولت و وزرای خاص به صورت مشترک با کشورهای همسایه
ارائه انرژی ارزان توسط پوتین به انگلیس، در مقابل تأمین امنیت توزیع انرژی روسیه، در سرتاسر قاره اروپا
ایران نیازمند یک همسایه استراتژیک؛ همچون آلمان،فرانسه به عنوان موتور محرک غرب آسیا است کدام برای یاران بهتر است؛ ترکیه،عراق؟
فرصت بیشتری با تنش روسیه و غرب فراهم‌شده و سیاست خارجی هم شرقی/هم غربی ضروری است
ورود به اتحادیه‌ها باید مورد مطالعه و بازنگری قرار بگیرد زیرا که تعهدآور است!
آینده ایران در کجاست؟ به نظر من در کار با غرب است
پس از پایان سخنرانی دکتر سید وحید کریمی چند دقیقه‌ای دکتر میرکوشش به ایراد سخنرانی پرداخت و پس از تقدیر و تشکر از دکتر کریمی از دکتر غلامرضا کریمی دعوت نمود تا به ایراد سخنرانی با موضوع دیپلماسی صلح و خطاهای سیاست‌گذاری بپردازد.
دکتر غلامرضا کریمی(دیپلماسی صلح و خطاهای سیاست‌گذاری)
دکتر غلامرضا کریمی در ابتدای سخنرانی خود ابتدا گذری به دیپلماسی و سپس صلح و در نهایت به خطاهای سیاسی(سیاست‌گذاری) پرداخت و بیان نمود که عمده رفتار دولت‌ها در غالب صلح و جنگ خلاصه می‌شود که البته برجستگی جنگ در طول تاریخ بیشتر بوده است، ولی دیپلماسی هم تمام تلاش خود را نموده تا با استفاده از پیچیده‌ترین شیوه‌ها در صدد حفظ صلح در جهان برآید؛ در واقع اگر ما بحث روابط بین‌الملل را بررسی کنیم شاید یکی از تأثیرگذارترین مفاهیم در حیطه روابط بین‌الملل و سیاست بین‌الملل دپیلماسی است که به تعبیر مورگنتا ابزاری است برای صلح و مدارا. امروزه آن چیزی که به عنوان مغز متفکر قدرت ملی در سیاست بین‌الملل از آن نام برده می‌شود دیپلماسی است
سه روند تأثیرگذار دیپلماسی
- بحث پایان جنگ سرد و کاهش نقش ایدئولوژیک در دیپلماسی
- روند انقلاب اقتصادی
- انقلاب اطلاعاتی
دو نوع دیپلماسی پس از جنگ سرد
- دیپلماسی سنتی با محوریت دولت‌ها
- دیپلماسی عمومی
در دیپلماسی عمومی نقش افکار عمومی بسیار برجسته است، امروزه رسانه‌ها نقش کلیدی و موثری در دیپلماسی عمومی دارند.
اگر صحبت از دیپلماسی صلح می‌کنیم منظور ما این نیست که واقعیت جهان سیاست را نادیده بگیریم، ماهیت سیاست بین‌الملل یک صحنه هابزی است و دنیای سیاست بین‌الملل دنیای جنگ قدرت و منازعه‌ای است که حق در آن بی‌معناست.
در دیپلماسی صلح نگاه ما به جنگ هم هست چراکه بسیاری از دولت‌ها جنگ را گزینه مطلوب خود می‌دانند و آن را صرفاً گزینه ناچاری نمی‌دانند که در برخی مواقع اجتناب‌ناپذیر است، حاکمان در شرایط مختلف به گونه‌ای رفتار می‌کنند که صلح فدای جنگ می‌شود.
فرق دیپلماسی حال حاضر با دیپلماسی 40 سال پیش در این است که در حال حاضر مردم در دیپلماسی نقشی سیاست خارجه نقش برجسته دارند.
سیاست خارجه کشورها
ژئوپولوتیک
رهبران
گروه‌های سیاسی
انتخابات
خطاهای سیاست‌گذاری
تجربیات تاریخی
خردورزی و پندآموزی از تجربیات تاریخی بخش مهمی است که باید به آن توجه داشت، چراکه عدم توجه به تجربیات تاریخی کشورها را به لبه پرتگاه می‌برند همچون عراق، لیبی و ... ؛ در حال حاضر به دلیل قدرت افکار عمومی و رسانه‌ها رهبران روسای جمهور کشورهای مختلف می‌توانند خطاهای خود را در درون خود مشاهده و حتی آن را اصلاح کنید دیگر مثل زمان گذشته نیست که خطاهای یک رهبر یا رئیس‌جمهور پس از گذشت چندین دهه برملا شود.
خطاهای هزینه هدر رفته یا کنکورد
زمانی که انسان برای کاری هزینه می‌کند آن را رها نمی‌کند، خطای کنکورد در میان سیاست‌مداران بسیار شایع است، زمانی که یک سیاست‌مدار تصمیم می‌گیرد و برای آن هزینه و زمان صرف می‌کند علیرغم بازخورد منفی آن را رها نمی‌کند. در این زمینه می‌توان به برجام و آتش زدن آن و هزینه‌ای که برای آن انجام شده و کار توافق را سخت نموده.
داشتن اتاق فکر و استفاده از ظرفیت نخبگان و دانشجوبان ضروری است.
بخش پایانی نشست دیپلماسی صلح
پس از پایان سخنرانی دکتر غلامرضا کریمی، دکتر امیر هوشنگ میرکوشش پس از تقدیر و تشکر از دکتر کریمی از دانشجویان و اساتید درخواست نمود تا سؤالات خود را مطرح نمایند. ابتدا دکتر رامتین رضایی سؤال خود از دکتر غلامرضا کریمی درباره نظام سنت هابزی مطرح نمود ؟ پس از وی نیز دکتر میرکوشش سؤالات دانشجویان و اساتید را مطرح و دکتر سید وحید کریمی و دکتر غلامرضا کریمی پاسخ سؤالات اساتید و دانشجویان را دادند و پس از حدود دو ساعت نشست دیپلماسی صلح به پایان رسید.
تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
